by Đào tạo nội bộ trong doanh nghiệp có bắt buộc không? Đây không chỉ là câu hỏi mang tính quản trị nhân sự, mà còn là vấn đề pháp lý, ảnh hưởng đến trách nhiệm của người sử dụng lao động.
Thực tế cho thấy, nhiều doanh nghiệp hiện nay vẫn đang nhầm lẫn giữa việc coi đào tạo là một dạng “phúc lợi tùy chọn” và việc thực thi đúng nghĩa vụ đào tạo theo quy định pháp luật.
Bài viết này, Kỹ Năng CB sẽ phân tích rõ ràng bản chất của đào tạo nội bộ: đâu là phần tự nguyện, đâu là phần bắt buộc, từ đó giúp doanh nghiệp xây dựng chiến lược phát triển nhân lực bài bản, đúng luật và hiệu quả lâu dài.
I. Hiểu Đúng Về Đào Tạo Nội Bộ Trong Doanh Nghiệp
Đào tạo nội bộ là quá trình mà doanh nghiệp tổ chức các hoạt động học tập – đào tạo ngay trong tổ chức để trang bị kiến thức, kỹ năng, thái độ làm việc cho nhân viên, thường được thiết kế theo đặc thù riêng của từng doanh nghiệp.
Các hình thức đào tạo nội bộ phổ biến:
- Đào tạo hội nhập cho nhân viên mới (onboarding).
- Đào tạo chuyên môn theo chức danh công việc.
- Đào tạo kỹ năng mềm, phát triển năng lực lãnh đạo.
- Đào tạo chuyển giao quy trình, công nghệ mới.
- Đào tạo theo chương trình quản trị kế thừa (succession planning).
Vai trò của đào tạo nội bộ:
- Nâng cao hiệu suất lao động.
- Giảm rủi ro vận hành và sai sót nghiệp vụ.
- Tạo sự gắn kết và nâng cao thương hiệu nhà tuyển dụng.
- Là nền tảng cho phát triển nguồn nhân lực bền vững.
>>>>>>> Xem nhiều: Học hành chính nhân sự tại Hà Nội
II. Đào Tạo Nội Bộ Có Phải Là Phúc Lợi Không?
Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp xem đào tạo nội bộ là một phúc lợi dành cho người lao động – tức là mang tính chất tự nguyện, tùy theo ngân sách và chính sách phát triển nguồn nhân lực của doanh nghiệp.
Lý do doanh nghiệp coi đào tạo là phúc lợi:
- Không có chế tài bắt buộc cụ thể với từng ngành.
- Coi đào tạo là khoản “đầu tư dài hạn” chứ không phải nghĩa vụ ngay lập tức.
Một số khóa đào tạo (như kỹ năng mềm, ngoại ngữ, quản trị…) thường không bắt buộc trong quy định ngành nghề.
Tuy nhiên, nếu đào tạo nội bộ chỉ được xem là “phúc lợi”, doanh nghiệp dễ rơi vào tình trạng đối phó, làm cho có, hoặc cắt giảm đầu tiên khi ngân sách bị siết lại. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng nhân lực và khả năng cạnh tranh của tổ chức.
III. Góc Nhìn Pháp Lý: Đào Tạo Nội Bộ Là Nghĩa Vụ Pháp Luật Hay Không?
Trái với quan điểm thông thường, pháp luật Việt Nam có quy định bắt buộc liên quan đến đào tạo nội bộ trong một số trường hợp. Cụ thể:
1. Bộ luật Lao động 2019 – Điều 62: Đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ kỹ năng nghề
“Người sử dụng lao động có trách nhiệm tổ chức đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho người lao động, bảo đảm an toàn trong lao động, chuyển đổi nghề khi có sự thay đổi công nghệ…”
Tức là doanh nghiệp bắt buộc phải đào tạo nhân viên trong một số trường hợp, nhất là khi:
- Có sự thay đổi quy trình, công nghệ sản xuất.
- Phải chuyển đổi vị trí làm việc.
- Nhân viên cần được duy trì việc làm trong điều kiện mới.
2. Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015 – Điều 14 và 15:
Doanh nghiệp bắt buộc phải tổ chức đào tạo an toàn lao động đối với:
- Người lao động làm công việc có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn.
- Cán bộ quản lý, người phụ trách an toàn tại doanh nghiệp.
- Nhân viên mới vào làm hoặc chuyển sang vị trí công việc khác.
Vi phạm quy định đào tạo an toàn lao động có thể bị xử phạt theo Nghị định 12/2022/NĐ-CP với mức phạt lên tới 75 triệu đồng tùy hành vi và số lượng người lao động bị ảnh hưởng.
3. Ngành nghề đặc thù bắt buộc phải đào tạo:
Ngân hàng: bắt buộc đào tạo định kỳ theo quy định của NHNN.
Kế toán – kiểm toán: theo Luật Kế toán, phải cập nhật kiến thức hàng năm.
Y tế, giáo dục, luật sư, công chứng, môi giới bất động sản… đều có quy định riêng.
→ Như vậy, đào tạo nội bộ không hoàn toàn là “quyền lựa chọn” của doanh nghiệp, mà trong nhiều trường hợp, là nghĩa vụ bắt buộc theo luật.
IV. Ranh Giới Mong Manh: Từ Nghĩa Vụ Thành Chiến Lược Nhân Sự
Khi doanh nghiệp nhận thức đúng rằng đào tạo là vừa bắt buộc, vừa có lợi, thì chiến lược nhân sự mới thật sự phát huy hiệu quả. Một số doanh nghiệp tiên phong tại Việt Nam đã:
- Xây dựng ngân sách đào tạo như một phần cố định của chi phí quản lý.
- Lồng ghép đào tạo vào đánh giá hiệu quả công việc (KPIs).
- Áp dụng phương pháp “blended learning” – kết hợp đào tạo nội bộ + mời chuyên gia bên ngoài.
- Tự xây dựng nền tảng LMS (learning management system) để hệ thống hóa nội dung.
Đào tạo lúc này không chỉ là phúc lợi, cũng không đơn thuần là tuân thủ pháp luật, mà trở thành vũ khí chiến lược trong quản trị nhân tài.
>>> Xem thêm:
- Chính Sách Phúc Lợi Nhân Viên Gồm Những Gì? [Mới Nhất]
- Nghỉ Phép Năm Có Được Cộng Dồn Không?
- Công Ty Có Bắt Buộc Tổ Chức Du Lịch Hằng Năm Không?
- Lương Hiệu Suất Là Gì? Có Bị Ép Không?
- Các Chế Độ Phúc Lợi Được Yêu Thích Nhất
V. Quy Trình Đào Tạo Nội Bộ Đúng Chuẩn Doanh Nghiệp
Một quy trình đào tạo nội bộ bài bản không thể thiếu các bước sau:
1. Xác định nhu cầu đào tạo
Dựa trên chiến lược công ty, kế hoạch phát triển nhân sự, đánh giá năng lực hiện tại.
Có thể sử dụng phương pháp TNA (Training Needs Analysis).
2. Lập kế hoạch đào tạo
Nội dung, mục tiêu, đối tượng, hình thức đào tạo (on-job, off-job, online…).
Ngân sách, thời lượng, giảng viên.
3. Triển khai đào tạo
Giao cho bộ phận HR hoặc Learning & Development quản lý.
Có sự phối hợp giữa quản lý cấp trung và giảng viên nội bộ.
4. Đánh giá hiệu quả
Đo lường qua phản hồi học viên, kết quả sau đào tạo, hiệu suất công việc cải thiện.
Áp dụng mô hình đánh giá 4 cấp độ của Kirkpatrick.
5. Lưu trữ hồ sơ và báo cáo
Theo dõi quá trình đào tạo cho từng cá nhân.
Là bằng chứng khi thanh kiểm tra lao động hoặc thanh tra ngành.
VI. Doanh Nghiệp Cần Làm Gì Để Đào Tạo Đúng – Đủ – Hiệu Quả?
1. Phân loại rõ các khóa đào tạo bắt buộc và tự nguyện
Từ đó có kế hoạch phù hợp, tránh vi phạm luật.
2. Ban hành quy chế đào tạo nội bộ
Có văn bản hướng dẫn rõ về: đối tượng, phương thức, đánh giá, kỷ luật nếu không tham gia…
3. Đầu tư vào xây dựng đội ngũ giảng viên nội bộ
Tận dụng chuyên môn trong tổ chức để giảm chi phí thuê ngoài.
4. Ứng dụng công nghệ đào tạo
Xây dựng hệ thống đào tạo trực tuyến (LMS), tiết kiệm chi phí, đo lường dễ hơn.
5. Đào tạo gắn với lộ trình nghề nghiệp
Tăng động lực học tập cho nhân viên khi thấy rõ con đường phát triển.
Do đó, “Đào tạo nội bộ là phúc lợi hay nghĩa vụ?” – câu trả lời là cả hai, tùy thuộc vào cách nhìn nhận và thực thi của doanh nghiệp.
Nếu doanh nghiệp xem nhẹ đào tạo, chỉ làm cho có để đối phó, sớm hay muộn sẽ phải trả giá bằng năng lực yếu kém của đội ngũ.
Ngược lại, nếu doanh nghiệp xem trọng đào tạo, triển khai bài bản, thì đây không chỉ là tuân thủ pháp luật mà còn là lợi thế cạnh tranh bền vững.
Đào tạo không phải khoản chi phí – mà là khoản đầu tư cần thiết nhất cho tương lai doanh nghiệp.
>>> Tham khảo thêm:
- Top 03 Trung Tâm Đào Tạo Hành Chính Nhân Sự Tốt Nhất Hiện Nay
- TOP 5+ Khóa Học Hành Chính Nhân Sự Online Tốt Nhất Hiện Nay
- Học Hành Chính Nhân Sự Tại Hà Nội Ở Đâu Uy Tín Và Chất Lượng?
Hy vọng bài viết của Kỹ Năng CB sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về chủ đề: Đào Tạo Nội Bộ Có Phải Là Phúc Lợi Hay Bắt Buộc? và các lưu ý được áp dụng hiện nay. Chúc bạn thành công!
