by Từ ngày 01/01/2025, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 (sửa đổi) chính thức có hiệu lực, mang theo nhiều thay đổi đáng kể trong chính sách an sinh – lao động – việc làm.
Những điều chỉnh này không chỉ tác động trực tiếp đến người lao động (NLĐ) và người sử dụng lao động (NSDLĐ), mà còn ảnh hưởng đến ngân sách quốc gia, định hướng phát triển kinh tế – xã hội trong dài hạn.
Trong bài viết này, Kỹ Năng CB sẽ phân tích chi tiết các điểm mới của Luật BHXH 2024 so với luật cũ, lý giải ý nghĩa của các thay đổi và đưa ra ví dụ thực tiễn giúp bạn đọc hiểu rõ hơn và chủ động thích nghi.
Những thay đổi cần lưu ý trong Luật Bảo hiểm xã hội 2024 (sửa đổi)
1. Mở rộng diện bao phủ BHXH bắt buộc
Quy định mới:
Theo Luật BHXH 2024, đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc được mở rộng, bao gồm:
- Người làm việc không trọn thời gian (bán thời gian, cộng tác viên).
- Người quản lý doanh nghiệp không hưởng tiền lương vẫn phải tham gia BHXH bắt buộc.
- Tăng cường quản lý đối tượng làm việc qua nền tảng số (như shipper, xe công nghệ).
Ví dụ thực tiễn:
Chị H. làm nhân viên bán thời gian tại một chuỗi cà phê, chỉ làm 4h/ngày, trước đây không thuộc diện bắt buộc đóng BHXH. Từ 01/01/2025, chủ doanh nghiệp bắt buộc phải đăng ký BHXH cho chị.
>>>>>>> Xem nhiều: Học hành chính nhân sự tại Hà Nội
2. Bỏ điều kiện “đóng đủ 20 năm” mới được hưởng lương hưu
Quy định mới:
Luật Bảo hiểm xã hội 2024 bãi bỏ điều kiện cứng phải đủ 20 năm đóng BHXH mới được hưởng lương hưu. Thay vào đó:
- Người lao động chỉ cần đóng BHXH đủ 15 năm, đủ tuổi nghỉ hưu là được nhận lương hưu.
- Trường hợp chưa đủ 15 năm, được phép đóng một lần cho đủ để nhận lương hưu.
Ý nghĩa:
- Tạo cơ hội cho người lao động tự do, lớn tuổi, hoặc có quá trình làm việc không liên tục được tiếp cận hưu trí.
- Gỡ bỏ “nút thắt” khiến nhiều người phải rút BHXH một lần do không đủ 20 năm.
Ví dụ thực tế:
Bác T., 58 tuổi, từng làm việc ở nhà máy và có 13 năm đóng BHXH. Trước đây, bác không đủ điều kiện nhận lương hưu và định rút BHXH một lần. Từ 2025, bác chỉ cần đóng thêm 2 năm (tự nguyện) là có thể nhận lương hưu hàng tháng.
3. Đóng BHXH một lần để hưởng lương hưu dễ dàng hơn
Luật mới cho phép người lao động nếu chưa đủ số năm đóng BHXH có thể:
- Đóng một lần cho đủ 15 năm (hoặc còn thiếu bao nhiêu năm thì đóng một lần để đủ).
- Áp dụng cho người đủ tuổi hưu nhưng còn thiếu thời gian đóng BHXH.
Ví dụ:
Cô A., giáo viên hợp đồng, đến năm 60 tuổi mới có 12 năm đóng BHXH. Theo luật mới, cô có thể đóng một lần 3 năm còn thiếu, sau đó làm hồ sơ nhận lương hưu từ tháng kế tiếp.
4. Giới hạn quyền rút BHXH một lần
Quy định mới:
Luật Bảo hiểm xã hội 2024 siết chặt điều kiện rút BHXH một lần, chỉ cho phép:
- Người ra nước ngoài để định cư.
- Mắc bệnh hiểm nghèo.
- Sau 12 tháng nghỉ việc không đóng BHXH và chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu, được rút tối đa 50% số tiền đã đóng vào quỹ hưu trí – tử tuất, phần còn lại bảo lưu.
Mục đích:
- Hạn chế việc rút ồ ạt, ảnh hưởng quỹ BHXH.
- Khuyến khích NLĐ bảo lưu để hưởng hưu trí dài hạn.
Ví dụ:
Anh Q. đã đóng BHXH được 6 năm, nghỉ việc và muốn rút toàn bộ. Theo luật mới, anh chỉ được rút 50% phần anh đã đóng, phần còn lại được giữ lại để sau này cộng dồn nếu tham gia lại.
>>> Xem thêm:
- Có Nên Rút BHXH Một Lần Hay Bảo Lưu Theo Luật Mới
- BHXH Tự Nguyện Có Gì Mới Từ 01/7/2025
- So Sánh Bảo Hiểm Xã Hội Tự Nguyện Và Bắt Buộc Mới Nhất 2025
- Các Loại Phụ Cấp Thường Gặp Trong Doanh Nghiệp Vừa Và Nhỏ
- Đào Tạo Nội Bộ Có Phải Là Phúc Lợi Hay Bắt Buộc?
5. Tăng tính linh hoạt cho người lao động tự do
Luật BHXH 2024 nới rộng quy định BHXH tự nguyện, gồm:
- Cho phép người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng chế độ thai sản (nếu tự đóng thêm).
- Được lựa chọn mức đóng linh hoạt hơn.
- Hỗ trợ tăng mức đóng tối thiểu lên bằng 70% lương tối thiểu vùng để đảm bảo quyền lợi.
Ví dụ:
Chị M. bán hàng online, tham gia BHXH tự nguyện, có thai và muốn hưởng chế độ thai sản. Chị đăng ký đóng thêm phần hỗ trợ thai sản (mức quy định) thì sau này sẽ được hưởng chế độ như người lao động chính thức.
6. Sửa đổi, bổ sung chế độ thai sản
Các điểm mới đáng chú ý:
- Người cha hoặc người nuôi dưỡng thay thế được nghỉ thai sản 4 tháng nếu mẹ tử vong sau sinh hoặc không đủ sức khỏe chăm con.
- Người lao động nam được nghỉ thai sản nếu con dưới 2 tháng tuổi tử vong.
Ví dụ:
Anh L. có vợ sinh con, sau sinh vợ mất do tai biến. Anh có quyền nghỉ thai sản để trực tiếp nuôi con, được hưởng lương BHXH trong thời gian nghỉ theo quy định mới.
7. Tăng cường hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước
Luật mới bổ sung các chính sách hỗ trợ tài chính từ ngân sách nhà nước cho:
- Người lao động khó khăn, nông dân, người làm việc phi chính thức.
- Tăng tỷ lệ hỗ trợ cho người tham gia BHXH tự nguyện, nhất là với người nghèo, cận nghèo.
Ví dụ:
Anh V., nông dân vùng sâu, tham gia BHXH tự nguyện sẽ được Nhà nước hỗ trợ 30% mức đóng, thay vì 10% như trước đây, giúp giảm gánh nặng tài chính.
8. Nâng cao năng lực thanh tra, giám sát và xử phạt
Nội dung mới:
- Tăng mức xử phạt hành vi trốn đóng, chậm đóng, chiếm dụng tiền BHXH.
- Tăng cường công tác thanh tra độc lập của BHXH Việt Nam.
- Sử dụng dữ liệu điện tử kết nối với thuế, lao động để kiểm tra, cảnh báo tự động.
Ví dụ:
Công ty B. nợ BHXH 7 tháng, trước đây bị xử phạt hành chính dưới 75 triệu đồng. Luật mới tăng mức phạt, có thể lên tới 150 triệu đồng, đồng thời chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra nếu có dấu hiệu trốn đóng.
9. Xây dựng hệ thống dữ liệu BHXH số hóa và ứng dụng công nghệ
Luật BHXH 2024 thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện, cụ thể:
- Mọi hồ sơ, thủ tục thực hiện qua Cổng Dịch vụ công BHXH.
- Cấp mã số BHXH trùng với CCCD, tích hợp vào app VssID.
- Giảm tối đa thủ tục giấy tờ, tăng tính minh bạch, kiểm tra tự động.
10. Tăng tính chủ động, minh bạch cho người tham gia
Người lao động được:
- Chủ động tra cứu thông tin đóng – hưởng BHXH.
- Được thông báo sớm nếu doanh nghiệp trốn đóng.
- Có quyền kiến nghị, khiếu nại dễ dàng thông qua cổng trực tuyến.
Vậy, doanh nghiệp và người lao động cần làm gì?
Với doanh nghiệp:
- Cập nhật quy trình đóng BHXH phù hợp luật mới.
- Đào tạo bộ phận nhân sự – tiền lương hiểu rõ quyền và nghĩa vụ.
- Tránh bị xử phạt do chậm thích nghi.
Với người lao động:
- Tận dụng quyền lợi mới (15 năm được hưởng hưu, quyền đóng thêm…).
- Không nên vội rút BHXH một lần nếu chưa cân nhắc kỹ.
- Chủ động kiểm tra, bảo vệ quyền lợi qua ứng dụng BHXH số.
Tài liệu tham khảo
Luật Bảo hiểm xã hội 2024 (sửa đổi), được Quốc hội thông qua ngày 28/6/2024.
Cổng thông tin BHXH Việt Nam: https://baohiemxahoi.gov.vn
Cổng Dịch vụ công quốc gia: https://dichvucong.gov.vn
>>> Tham khảo thêm:
- Top 03 Trung Tâm Đào Tạo Hành Chính Nhân Sự Tốt Nhất Hiện Nay
- TOP 5+ Khóa Học Hành Chính Nhân Sự Online Tốt Nhất Hiện Nay
- Học Hành Chính Nhân Sự Tại Hà Nội Ở Đâu Uy Tín Và Chất Lượng?
Hy vọng bài viết của Kỹ Năng CB sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về chủ đề: Luật Bảo Hiểm Xã Hội 2024: Những Thay Đổi Quan Trọng Cần Nắm và các lưu ý được áp dụng hiện nay. Chúc bạn thành công!
